Enflasyon hesaplama eleştirilerine yanıt veren TÜİK Başkanı: Dünya nasıl hesaplıyorsa Türkiye de öyle hesaplıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Erhan Çetinkaya, kurumun enflasyon hesaplaması eleştirilerine yanıt vererek, dünyada enflasyon nasıl hesaplanıyorsa Türkiye'de de öyle hesaplandığını, TÜFE ve ÜFE arasında oluşan farkın sadece Türkiye'ye özgü olmadığını söyledi.
Çetinkaya Haziran'da enflasyonun beklentilerin altında gerçekleşmesinin nedenleri olarak ise bazı zamların Temmuz'a ertelenmesi, kurdaki istikrar ve yaz aylarının düşüşe katkısı olarak belirtti.
Gazetecilerle bir araya geldiği toplantıda yaptığı ve Anadolu Ajansı'nda yer alan açıklamalarda Çetinkaya, TÜFE'nin yaşam maliyetlerini ölçmediğiyle ilgili eleştirilere ise TÜFE ile yaşam maliyeti endeksinin farklı kavramlar olduğu yanıtını verdi.
Çetinkaya TÜFE'nin sabit bir mal ve hizmet sepetinin maliyetindeki değişikliği ölçerken, yaşam maliyeti endeksinin ise sabit bir "refah" düzeyinin maliyetindeki farklılıkları yansıttığını ifade etti.
Geçen hafta açıklanan verilere göre, Haziran'da TÜFE yıllık %71.60'a gerilerken, aylık fiyat artışı da Haziran'da %2'nin altına düştü.
Haziran ayı enflasyonu Türkiye'de emekli ve memur maaş artışlarında bir kriter. Bu nedenle bu oranın doğruluğu konusundaki soru işaretleri özellikle bu kesimde maaş artış oranlarının düşük kaldığı gerekçesiyle sert tepkilere neden olurken, genel olarak fiyatlar konusunda da endişe yaratıyor.
"TÜFE'yi Türkiye genelinde aylık 600,000'in üzerinde fiyatı derleyerek hesaplıyoruz" diyen Çetinkaya, bu sonuçları dünyada en erken açıklayan ülkelerden biri olduklarını belirtti.
Madde sepetini gizlemenin kimsenin yetkisinde olmadığını kaydeden Çetinkaya, "Yayınlanmayan tablolar madde fiyatlarıdır. Geçmişte açıklanan madde fiyatlarının bir gösterge niteliği yoktu. Madde fiyatlarının açıklanması için ekstra bir gün daha çalışma yapmak gerekiyor. Bu sebeple artık gösterge niteliği taşımayan bu fiyatları yayınlamıyoruz." diye konuştu.
Basına yansıyan haberlerde endeks zaman içerisinde yürütülerek madde sepetindeki bazı fiyatların hesaplandığını ifade eden Çetinkaya, şu değerlendirmede bulundu:
"Yumurta, doktor muayenesi fiyatları denildiğinde toplulaştırılmış bir fiyattan bahsediliyor... Ortalama toplulaştırılmış fiyatlara bakıldığında yumurta için 2.57 lira gayet mantıklı bir fiyat. Olay bir süre sonra teknik hesaplamalardan çıkıp algı yönetimine giriyor."
BAZI ZAMLAR TEMMUZ ENFLASYONUNU ETKİLEYECEK
Çetinkaya, memur zamlarının belli olduğu Haziran ayı TÜFE rakamlarının beklentilerin altında geldiğine yönelik eleştirilere ise şu yanıtı verdi:
"Zamlar Haziranda duyurulmakla beraber geçerlilik tarihi temmuz. Hazirandan bu yana ötelenen bazı zamlar Temmuz ayı enflasyon rakamlarını etkileyecek. Kurlar da Türkiye'deki enflasyon belirleyicilerinden biridir. Kurdaki stabilitenin aylık enflasyon üzerinde ciddi bir etkisi var, enflasyonun artışını baskılıyor. Kur düşse bazı maddelerde fiyat gerilemeleri olabilir"
Çetinkaya ayrıca Haziran ayının, enflasyona 20-40 yıllık uzun seride bakıldığında en düşük enflasyon ayı olduğunu da sözlerine ekledi.
