Makro analiz (Sesmir)
Beşerî sermayenin (Human Capital) ülkeler arasında en düşük seviyede Türkiye ekonomisinde kalmış olması, hem mevcut durumdaki refah seviyesinin yetersizliğinin sebebi hem de eğitim kalitesinde düşüklüğün sonucudur. Dünya Bankası’nın 2018 yılında 20 ülke adına yaptığı tahmin seviyelerine göre, beşerî sermayeye olarak kişi başına düşen sermaye düzeylerinin en düşük olduğu ülke olarak Türkiye yer almıştır.
Dünya Bankası tahminleri, büyük ekonomiler arasında Avustralya, ABD, Almanya ve Kanada'nın kişi başına düşen sermaye düzeyleri açısından öne çıktığını teyit ediyor.
Türkiye’de dövize yüksek talebin ve ithalat bağımlılığının temel sebebi, makineler, binalar, ekipmanlar gibi insanlar tarafından yapılan kalemlerin oluşturduğu Üretilen sermayenin (Produced Capital) son derece düşük olmasıdır. Grafiklerde bu durum açık açık görülmektedir.
Beşerî sermaye (Human Capital) değerinin düşük olması ekonomik büyümenin en büyük engellerinden birisi olup, eğitim kalitesi artırılmadan beşerî sermaye açığı giderilemez. Beşerî sermayenin yani insanların kendilerinde gömülü olan ve çalışan kişilerin gelecekteki kazançlarının bugünkü değeri olarak tahmin edilen zenginliğin değeridir. Beşerî sermaye, üretim faktörlerinin daha verimli kullanılmasını sağlayan deneyim, bilgi, yetenek, beceri, dinamizm gibi pozitif değerlerin toplamı olarak kabul edilebilir.
Türkiye doğal sermaye (Natural capital) yönünden şanslı bir konumda olmamasının yanında, var olanlar da tahrip edilerek kullanılmaktadır. Tarım arazileri, ormanlar, korunan alanlar, fosil yakıtlar ve madenler dahil olmak üzere yenilenebilir ve yenilenemez doğal sermayenin değerlemesi kullanılarak ölçülen, doğanın sunduğu zenginlik ise Doğal sermayedir (Natural Capital). Küresel zenginliğin temeli doğal sermayedir. Türkiye coğrafyasında doğal sermaye yetersizliği, yanlış kullanımla daha da yetersiz hale getirilmektedir.
İnsan kaynağının, eğitim, hizmet içi eğitim, sağlık gibi girdilerin kullanılması yoluyla beşerî sermayeye dönüştürülebilmesi Türkiye ‘de zayıflamaktadır. Doğal sermaye açıklarının etkisini azaltacak olan bilime dayalı yüksek eğitimli beşerî kaynaklardır.
Orhan Ökmen
Başkan Sesmir Kurumsal ve Finansal Danışmanlık A.Ş
***
Yasal Uyarı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.