ATM Arızaları Sadece Teknik Bir Arıza Olduğunda Daha Fazlasını İEkonomik olarak ironik bir şekilde, Türkiye'nin bankacılık sistemi para kıtlığından değil, değeri neredeyse sıfıra inmiş banknotların aşırı miktarda bulunması nedeniyle bir krizle karşı karşıya. ATM'lerin düşük değerli banknotları fazla sayıda vermesi nedeniyle fiziksel olarak arızalanması, hiper enflasyon çağında gelişmekte olan piyasaların karşılaştığı daha geniş ekonomik zorluklara güçlü bir metafor olarak hizmet ediyor.
Rakamlar olağanüstü bir hikaye anlatıyor: 2018'den bu yana %700'lük bir para birimi değer kaybı, dolaşımdaki banknotların %80'inin mevcut en yüksek değerde olması ve resmi enflasyon oranının %49 iken bağımsız tahminlerin %89 olması. Ancak belki de en dikkat çekici olanı, hükümetin daha büyük banknotlar basmaktan çekinmesi – 1990'lardaki milyon liralık banknotların travmatik anısına dayanan bir psikolojik bariyer. Bankacılık sisteminin bu durumdan büyük ölçüde etkilendiği göz önüne alındığında, bu adaptasyon direnci, ekonomik politika yapımında politik psikolojinin rolü hakkında derin sorular ortaya çıkarıyor.
Ortaya çıkan şey, teknolojik kapasite, para politikası ve insan psikolojisinin kesiştiği karmaşık bir anlatı. Türk bankaları basit işlemler için günlerce para sayarken ve düzenleyiciler hiper enflasyon muhasebe standartlarını uygulamayı sürekli ertelemekteyken, modern finansal sistemlerin, siber saldırılar veya piyasa çöküşleri gibi daha büyük sorunlardan değil, devalüe edilen paranın fiziksel ağırlığından nasıl bunaldığını gösteren benzersiz bir vaka görüyoruz. Bu durum, geleneksel bankacılık krizleri anlayışımızı zorlar ve giderek dijitalleşen bir çağda para politikalarının pratik sınırlarını yeniden düşünmemizi sağlar.
Crisis
KÜRESEL EKONOMİK KRİZ - KURAKLIK & KITLIKSevgili Dostlar,
Burada sizlerle pek çok farklı yatırıma yönelik haber-analiz vb. paylaşıyorum.
Ancak bunun yanında bizi gelecekte bekleyen bazı durumlarla ilgili de sizleri ara sıra bilgilendiriyorum.
Grafiğimiz 90 yıldan fazla bir sürede SP500 endeksinin çöktüğü ekonomik kriz zamanlarını gösteriyor.
Şimdiyse sizi yeniden ve yine uyarmak istiyorum: Ekonomist arkadaşlarımla yaptığımız sohbetler, işim gereği hazırladığım ekonomi eğitimleri, rastladığım haberlerin ve analizlerin ışığında önemli bulduğum bazı haberleri derledim.
Bunları moralinizi bozmak veya korkutmak için değil, böyle iki önemli ve kaotik duruma olabildiğince hazırlıklı olmak adına paylaşıyorum.
Lütfen şunlara bir göz atın:
- Nasa'dan Türkiye'ye Kuraklık Uyarısı: www.youtube.com
- Türkiye’de Kuraklık Krizi mi Kapıda? www.amerikaninsesi.com
- Amerika’nın batısındaki kuraklık ürkütücü: www.herkesebilimteknoloji.com
Amerikan Kuraklık İzleme servisinin haritasına göz atın: droughtmonitor.unl.edu Orada kuraklık çoktan şiddetli olarak başlamış bile gördüğüm kadarıyla...
Amerika'daki kuraklık bizi neden ilgilendiriyor? Çünkü Amerika'nın ortabatısı (midwest) dünya buğday ihtiyacının altıda birini (1/6) karşılar. Orada ortaya çıkacak bir kuraklığın sebep olacağı kıtlık, tüm dünyayı şiddetli bir kıtlığa mahkum edecektir.
- Prof. Dr. Mehmet Şişman: Küresel finansal kriz kaçınılmaz- www.cumhuriyet.com.tr
- Kovid-19'un küresel ekonomide çok boyutlu tahribatı: www.aa.com.tr
- Ekonomide pandemi etkisi: Büyük Buhran’a hazır olun - fikirturu.com
- Ekonomik Krizlerin Öncü Göstergeleri ve Türkiye'de Ekonomik Krizlerin Analizi: dergipark.org.tr
Bu analize göre ülkemizde meydana gelen 5 büyük ekonomik kriz analiz edilmiş ve şu göstergelerin Türkiye'de çıkabilecek ciddi bir ekonomik krizin öncü indikatörleri olduğu bulunmuştur: 😱
-Bankalar tarafından özel sektöre verilen toplam iç krediler,
-Toplam rezervlerdeki değişim,
-Döviz kurlarındaki değişim oranı,
-Döviz rezervlerindeki değişim,
-Mevduat faiz oranı yüksekliği,
-M2’nin uluslararası rezervlere oranı,
-Borsa İstanbul getirisi
Özetle: Öncü göstergeler daha detaylı incelendiğinde bankalar tarafından özel sektöre verilen iç kredilerin artmasının kriz riskini artırdığı, buna karşılık toplam rezervler ve döviz rezervlerindeki artışın ise kriz riskini düşürdüğü görülmektedir.
Ayrıca döviz kurlarındaki ve mevduat faizi oranlarındaki artışın da kriz riskini artırdığı görülmektedir. Bu göstergelere ek olarak M2’nin uluslararası rezervlere oranındaki artışların da kriz olma olasılığı ile pozitif bir ilişkiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır. M2’nin uluslararası rezervlere oranın merkez bankasının parasal yükümlülüklerinin arttığını ifade etmesi ve bu artış ile birlikte finansal sistemin olası şoklara karşı savunmasız bir duruma düşebileceği ihtimalinin artmasından dolayı bu değişken ile kriz olma olasılığı arasındaki çıkan pozitif ilişki beklentiler dahilinde gerçekleşmiştir.
Öte yandan ise, Borsa İstanbul getirisindeki artışın kriz olma olasılığı ile negatif bir ilişkiye sahip olduğu yani Borsa İstanbul getirisi arttıkça kriz olma olasılığının düştüğü gözlemlenmiştir.
M2 Nedir? 🤔 Bir dönemde dolaşımdaki para ile vadesiz mevduatların toplamına M1, buna vadeli mevduatlar ve yerleşik olmayan döviz mevduatının eklenmesiyle bulunan tanımlı para miktarına da M2 denmektedir.
Tüm bunların ışığında biz sade vatandaş-küçük yatırımcı ne yapmalıdır?
İşte zurnanın zırrrt dediği yer burasıdır...
Onu da başka bir yazıda ele alacağım. Şimdilik bu kadar buhran hepimize yeter 😉
Kalın sağlıcakla 🙋🏻♂️
2021 - 2023 Kriz Yılları Olabilir mi?1990 Yılında başlayan Körfez Savaşı ile birlikte Amerikada yaşanan resesyon 10 yıllık ve 5 yıllık hatta 2 yıllık tahvil getirilerinde büyük uçurum yaratmıştı.
Aynı farklılık 2001 Lehman Brothers krizi başlarında da bir gösterge niteliği taşıyor.
2008 - 2012 yıllarında yaşanan Küresel Ekonomik Krizin başlarında da aynı yapıyı görebilirsiniz.
Günümüzde ise Pandemi ile başlayan kapatmalar ve bazı yasaklar ekonomide çöküşün başlatan bir domino etkisi başlatmış olabilir mi?
Şu an yine aynı göstergeye bakarsak Amerika Tahvil getirilerinde yaşanan ayrışma krizin ayak sesleri olarak görebiliriz.
Peki ne yapmak lazım veya ülke ekonomilerini bundan koruyacak önlemler alındı mı?
Buna cevap vermek oldukça güç. Yorumlarınızla neler yapılması gerektiğini geçmiş tecrübelerinize göre yazabilirsiniz.